Było to już jakieś trzy lata temu, ale tego się nie zapomina. Nie było to łatwe, ale po tym jak poinformowałam rodziców o swojej transpłciowości, poczułam ulgę. Bałam się bardzo. Na coming out nigdy nie ma dobrego momentu, zawsze jest obawa, ale (zwykle) warto. Nie żałuję tego, choć teraz pewnie zrobiłabym to inaczej, lepiej. Mam większe myślałam, że nigdy nie powiem rodzicom. Szczególnie mojemu ojcu. Znałam go na tyle, że wiedziałam jak zareaguje. Dużo się nie pomyliłam, niestety. Dlatego też bardzo się bałam powiedzieć. Zdecydowałam się powiedzieć o tym po mojej pierwszej wizycie na grupie wsparcia. Wtedy już chodziłam kilka miesięcy na terapię psychologiczną, miałam papierek od psycholog stwierdzający transpłciowość i konieczność dalszej diagnozy lekarskiej. Wtedy moja siostra już o mnie wiedziała. Ten out był znacznie łatwiejszy, po nim poprawiły się nasze relacje. Wtedy usłyszałam, że zawsze chciała mieć siostrę. Z rodzicami było znacznie trudniej. Nie ukrywam, ciężko mi do tego wracać, dlatego tak długo zwlekam z opisaniem tego. Chyba jestem masochistką, że to – całkiem dobry sposób na coming outJak wspomniałam, obawiałam się bardzo tej rozmowy. To trudny temat. Zarówno dla mnie jak i dla najbliższej rodziny. Postanowiłam sobie to ułatwić, mieć czas na dobór słów. Troszkę ograniczyć stres pisząc list. Tak bardzo trzęsły ręce, że napisałam to na komputerze. Zajęło mi to parę godzin. Dobierać słowa, o czym napisać, co pominąć. Dalej mam ten tekst gdzieś na dysku. Jak po latach na niego spojrzałam, to stwierdziłam. Jak ja mogłam tak napisać? Zresztą, podobnie mam z życiorysem emocjonalnym, jaki napisałam pół roku później dla lekarza prowadzącego – seksuologa. Tak samo z innymi starymi tekstami. To normalne, rozwijamy się, dowiadujemy nowych rzeczy, uczymy napisałam w liście? Wyjaśniłam, że nie jestem chłopakiem, tak jak myślą. Opisałam co odczuwam, tak w skrócie. Troszkę opisałam swoje plany tranzycji. Dodałam też najważniejsze definicje, czym są transpłciowość i transseksualność. Do tego załączyłam pismo od psycholog i kilka artykułów na ten temat. Całość wydrukowałam, podpisałam właściwym imieniem. Chyba robiłam to pierwszy raz. Bardzo się stresowałam i bardzo trudno było mi opanować drżenie dostarczyć list?Długo też myślałam kiedy ten list rodzicom dać. Stwierdziłam, że najlepiej jak się zapoznają pod moją nieobecność w domu. Nie było to łatwe, mieszkałam z nimi, nie miałam zbytnio gdzie się podziać. List z coming outem zostawiłam na kuchennym stole i szybko wyszłam. Rodziców chyba nie było w domu. Kolejnego dnia rano mieli jechać na groby i wrócić na drugi dzień. Myślałam, że przeczytają i pójdą spać zanim wrócę do domu na noc. Rozważałam też nocować gdziekolwiek, byle nie w domu. Obawiałam się też telefonów. Tak, telefony komórkowe mają też wady. Można zadzwonić do kogoś zawsze…Jak nie było mnie w domu, to dzwonił do mnie ojciec, chyba nawet dwa razy. Dzwonił też do siostry. Ta przyznała, że wiedziała wcześniej, w zamian usłyszała zarzut czemu nie powiedziała im wcześniej. Telefonu od ojca nie odbierałam. Bardzo się bałam. Rozmawiałam z siostrą, mówiła, że mogę wrócić do wiedzą, powrót pełen strachuPróbowałam wrócić cicho, uniknąć rodziców. Szczególnie ojca. Otwierałam garaż z duszą na ramieniu. Pomyliłam się. Niestety, nie spali. Cóż, na pewno trudno było im spokojnie zasnąć. Usłyszałam wołanie ojca. Pewnie użył deadname, ale nie pamiętam już. Zignorowałam i czekałam w garażu, aż pójdą spać. Chyba spędziłam tam z godzinę. W końcu się poddali, dali mi miałam takie obawy? Wiele razy słyszałam transfobiczne komentarze ojca, np. co do Conchity Wurst. Jednak inaczej jest gdy dotyczy to obcej osoby, inaczej gdy osoby bliskiej. Musiałam też kiedyś powiedzieć. Są też osoby co ukrywają długo po rozpoczęciu tranzycji medycznej. Ja postanowiłam zrobić to przed rozpoczęciem poranek po coming outcieChciałam poczekać aż wyjadą. Emocje mną targały. Jak już byli w drzwiach zeszłam niezauważona do kuchni. Chodzenie po cichu i nasłuchiwanie tego co się dzieje dookoła miałam od wielu lat przećwiczone. Zresztą, chodząc boso nie było stukania butów. Na stole leżał list napisany przez ojca. Usiadłam, zaczęłam czytać i się rozryczałam. Głośno. Było tam coś, że nadal mnie kochają i jestem nadal ich dzieckiem. Ładne słowa. Niestety, usłyszeli mnie. Wrócili rozmowa z rodzicamiWłaściwie, nie wiem czy rozmowa to dobre słowo. Monolog bardziej pasuje. Mój ojciec mówił głównie. Zapewnił, że mnie kochają bez względu na wszystko. To było by fajne, gdyby nie „ale”. Nie przeszkodziło to mu odrzucić jako nieważne pisma od psycholog. Powiedział, że to nie na NFZ, więc nie wierzy. Zresztą, wszystko co nie pasowało mu by odrzucił. Usłyszałam również, że nic nie padł stereotyp, że nie bawiłam się lalkami. Cóż, nie miałam lalek. Nie ruszałam raczej za często zabawek siostry. Za to miałam swoje ludziki Lego, miały nawet swój domek z klocków. Wspomniałam o tym, że nie ważne czym się bawi. Istotniejsze jest jak się bawi. Choć nadal – nieistotne zbytnio w temacie też wyrzuty, że powiedziałam dopiero teraz. Powinnam wcześniej. Nie zauważył, że nie ułatwił mi tego krytykując wszystko co inne? Zresztą, widzenie drzazgi w oku innych, a niewidzenie kłody we własnym jest dość częste u ludzi z zamkniętym umysłem. Zgodnie z mechanizmem wyparcia niepasujących faktów, a wzmacnianiem tych pasujących do własnej wizji świata. Tak ma każdy człowiek, pytanie co z tym robi.„Diagnoza” ojcaPostawił też mi od razu diagnozę. Schizofrenia. Nie było to dla mnie wielkim zaskoczeniem. Nie sądziłam, że go przekonam słowami. Moje zdanie zawsze miał w głębokim poważaniu. Uzasadnił to, że jego siostra ma schizofrenię, to ja też muszę ją mieć. Zapisał mnie do psychiatry. Nie powiedział mi o tym, tylko kazał iść. Do psychiatry poszłam, ale wziąć zaświadczenie o braku chorób wątków było troszkę więcej, jednak na tym nasza rozmowa się skończyła. Rodzice mieli jechać jakieś 200 km na groby ze strony ojca. A ja płakałam dalej. Dobrze, że miałam dwa dni spokoju. Późniejsze miesiące nie były łatwe. Nie raz stosował szantaż emocjonalny, wpędzałam go do grobu. Groził też wywaleniem mnie z domu jak zacznę nosić sukienki. Za to przestał mnie namawiać na ścięcie wspomnianej psychiatry miałam iść w sylwestra, taki był wolny termin. Z tej okazji w trakcie wigilijnych życzeń, ściskając moją rękę, chciał usłyszeć czy pójdę. Miło nie? Coś powiedziałam. Życzyłam mu też otwartego umysłu, ale chyba nie zrozumiał. Do psychiatry poszłam, dostałam zaświadczenie o braku zaburzeń psychicznych. Wykorzystałam je później w długo mu zajęło, by zaczął mnie tolerować jako kobietę. Niestety, nadal nie zaakceptował mojej decyzji. Dość niedawno usłyszałam, że złą drogę w życiu wybrałam. Jakiś czas sądziłam, że mnie zaakceptował. Używa już właściwych zaimków i imienia. Temat właściwie nie istnieje. Nie jest źle.

Witaj na stronie Orientuj się! – pakietu materiałów edukacyjnych o osobach LGBT+ (lesbijki, geje, osoby biseksualne i transpłciowe). Znajdziesz tu między innymi odpowiedzi na pytania w rodzaju: Dlaczego jedni ludzie są hetero-, a inni homoseksualni? Czy to się leczy? Czy dziecko wychowywane przez parę gejów lub lesbijek będzie homoseksualne? Na temat osób LGBT+ krąży wiele mitów. A ponieważ naszym zdaniem nie ma złych ludzi, tylko źle poinformowani (nazywani też homofobami :)), mamy na to proste rozwiązanie: wiedzę i sprawdzone informacje. Jeśli masz pytania, na które nie widzisz odpowiedzi na stronie, napisz do nas na [email protected]. Czytaj, oglądaj i nie zapomnij opowiedzieć o tej stronie znajomym. Po prostu orientuj się! Spis treści 1. Orientuj się! to garść podstawowych informacji o osobach LGBT+, orientacji seksualnej i tożsamości płciowej oraz odpowiedź na pytania w stylu „czy to normalne?” (uwaga: tak, to normalne 🙂 ) 2. Jaka znowu szafa? jest o coming outach, czyli o mówieniu innym ludziom o swojej orientacji albo tożsamości płciowej, ale też o słuchaniu, gdy ktoś mówi do nas. Odpowiada też na pytanie, dlaczego ludzie w ogóle mówią o tych sprawach. 3. Pomagaj! jest o tym jak… pomagać (wiemy, szokujące) osobom LGBT+ i tłumaczy czym są uprzedzenia i stereotypy. Wyjaśnia też, co to jest homofobia i czy na pewno istnieje (tak, istnieje). 4. Potrzebujesz pomocy? radzi, gdzie możesz znaleźć pomoc, jeśli jesteś osobą LGBT+ i masz z tego powodu jakieś problemy. 5. Równość, czyli co? wyjaśnia takie sprawy jak równe traktowanie i dyskryminacja. Odpowiada też na pytanie, czy równe prawa dla osób LGBT+ to mniej praw dla całej reszty (nie, równość to tyle samo praw). 6. Pary, dzieciaki i śluby! skupia się na rodzinach zakładanych przez osoby LGBT+ i odpowiada na pytanie „czy jak dziecko ma dwie matki albo dwóch ojców, to będzie gejem albo lesbijką?” (zdradzamy: jedno nie ma wpływu na drugie). Możesz też ściągnąć publikację na swój komputer 1. Orientuj się! Niestety, w Polsce o osobach LGBT+ mówi się mało i często nieprawdę (dlaczego tak jest, przeczytasz w broszurce Pomagaj!). W internecie i codziennych rozmowach powtarza się wiele bzdur i mitów. Dlatego warto wyjaśnić kilka spraw. Być może wiesz już co oznacza skrót LGBT+, a może widzisz go po raz pierwszy. Może wiesz, że poszczególne litery określają różne grupy ludzi? Ale kogo konkretnie? Czas wyjaśnić rzeczy, o których sporo osób mówi, ale mało kto rozumie. –> Orientacja seksualna –> Tożsamość płciowa –> Pytania i odpowiedzi –> Tęcza NASTĘPNY ROZDZIAŁ: JAKA ZNOWU SZAFA? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 1. Orientuj się! Orientacja seksualna Orientacja seksualna ORIENTACJA SEKSUALNA opisuje: › czy i w kim się zakochujesz, › czy i kto ci się podoba, › czy i z kim chcesz być w związku. Istnieje wiele orientacji! Najczęściej mówi się o trzech z nich: ORIENTACJA HETEROSEKSUALNA – podobają ci się osoby innej płci niż twoja. ORIENTACJA HOMOSEKSUALNA – podobają ci się osoby tej samej płci, co twoja. ORIENTACJA BISEKSUALNA – podobają ci się osoby tej samej i innej płci niż twoja. Orientacja seksualna nie dotyczy tylko seksu, lecz także uczuć i potrzeby bycia blisko z drugą osobą. To, że ktoś uprawia seks z osobami tej czy innej płci, jeszcze o niczym nie świadczy. Społeczność LGBT+ jest różnorodna, dlatego istnieje wiele określeń na poszczególne orientacje, między innymi: LESBIJKI (L) to kobiety, którym podobają się kobiety. GEJE (G) to mężczyźni, którym podobają się mężczyźni. OSOBY BISEKSUALNE (B) to osoby, którym podobają się ludzie tej samej i innej płci, co one. OSOBY QUEER (Q/+) (lub osoby queerowe) to osoby, które nie określają swojej orientacji i tożsamości takimi słowami jak gej, lesbijka, osoba biseksualna czy transpłciowa. Po prostu nie czują, że te słowa dobrze je opisują albo w ogóle nie chcą dzielić ludzi w ten sposób. OSOBY ASEKSUALNE (A/+) nie potrzebują / nie lubią / nie czerpią przyjemności / czerpią niewielką przyjemność z kontaktów seksualnych z innymi osobami. Osoby aseksualne też tworzą związki! OSOBY PANSEKSUALNE (P/+) zakochują się bez względu na płeć drugiej osoby. ! ORIENTACJA SEKSUALNA ≠ TOŻSAMOŚĆ PŁCIOWA – to dwie różne rzeczy ! POCZĄTEK ROZDZIAŁU: ORIENTUJ SIĘ! NASTĘPNY ROZDZIAŁ: JAKA ZNOWU SZAFA? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 1. Orientuj się! Tożsamość płciowa Tożsamość płciowa TOŻSAMOŚĆ PŁCIOWA to wewnętrzna świadomość swojej płci. Opisuje to, do jakiej płci przynależysz – do tej, którą przypisano ci przy urodzeniu, a może do innej? Płeć w nauce definiuje cały szereg cech płciowych i nie da się ich wszystkich sprawdzić „na oko”. Mimo to, tuż po narodzinach, lekarz patrzy, jak wygląda dziecko, i na podstawie widocznych cech anatomicznych oznacza: K – kobieta, lub M – mężczyzna. To oznaczenie wpisuje się w akt urodzenia i do kolejnych dokumentów. Czasem płeć nie zgadza się z tym, co zostało wpisane w dokumentach. To znaczy, że osoba jest TRANSPŁCIOWA (T). Kiedy płeć osoby jest zgodna z tym, w jaki sposób ją oznaczono, to znaczy, że osoba jest CISPŁCIOWA. Zdarza się, że cechy płciowe jednej osoby (genetyczne, anatomiczne i fizjologiczne) nie wpisują się w najczęstszy podział – to znaczy, że część z nich jest „męska”, a część „żeńska”. Oznacza to, że osoba jest INTERPŁCIOWA (I). TRANS KOBIETA to kobieta, która po narodzinach została oznaczona jako „mężczyzna”. TRANS MĘŻCZYZNA to mężczyzna, który po narodzinach został oznaczony jako „kobieta”. OSOBA NIEBINARNA to osoba, której płeć nie pasuje do prostego podziału na kobiety i mężczyzn. Może być na przykład gdzieś pomiędzy kobietą a mężczyzną, może mieć płynną tożsamość płciową, albo może wcale nie identyfikować się z płcią i być zupełnie poza tymi kategoriami. W codziennym życiu bazujemy na stereotypach. Widząc osobę, która wygląda stereotypowo „męsko”, zakładamy, że mamy do czynienia z mężczyzną. Żeby uniknąć takich sytuacji, osoby trans często przechodzą TRANZYCJĘ. Tranzycja to proces dopasowania ekspresji (wyglądu, zachowania, głosu, imienia) do swojej płci. Składa się z wielu elementów i czasem trwa wiele lat. Nie każda osoba trans przechodzi przez wszystkie możliwe elementy tranzycji. Możliwe ELEMENTY TRANZYCJI: › tranzycja społeczna – np. coming out (powiedzenie komuś o swojej tożsamości), używanie innego imienia, zmiana ekspresji. › tranzycja prawna / formalna – proces uzgodnienia płci, czyli dopasowanie płci oznaczonej w dokumentach do płci danej osoby. › terapia korekty płci – np terapia hormonalna, operacje korekty płci. ! ORIENTACJA SEKSUALNA ≠ TOŻSAMOŚĆ PŁCIOWA – to dwie różne rzeczy ! POCZĄTEK ROZDZIAŁU: ORIENTUJ SIĘ! NASTĘPNY ROZDZIAŁ: JAKA ZNOWU SZAFA? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 1. Orientuj się! Pytania i odpowiedzi Dlaczego ktoś jest hetero, a ktoś inny homo, albo bi? Naukowcy są zgodni co do tego, że orientacja ma przede wszystkim podłoże biologiczne (w grę wchodzą geny i hormony) i dostajemy ją w pakiecie razem z kolorem oczu. Najważniejsze światowe towarzystwa psychologiczne uznają też, że orientacja rodziców nie wpływa na orientację dzieci, czyli nie można nikogo „wychować”, żeby był np. homoseksualny. Czy to normalne? Każda orientacja jest normalna 🙂 Osób homoseksualnych i biseksualnych jest mniej, niż heteroseksualnych, ale osób rudych też jest mniej niż ludzi z włosami blond albo czarnymi, a osób leworęcznych mniej niż praworęcznych. Wszystkie są normalne, bo natura jest różnorodna! Ile jest osób LGBT+? Z badań wynika, że w każdym społeczeństwie średnio od 5 do 10 procent populacji to osoby LGBT+.vCzyli w Polsce jest ok. 2 milionów gejów, lesbijek, osób bi- i transpłciowych. Są kraje, w których ludzie mówią, że „nie ma tam gejów i lesbijek”, ale to nieprawda. Po prostu nie chcą ich widzieć, albo osoby te ukrywają się, bo nie czują się bezpiecznie. Czy to się leczy? Nie, bo żadna orientacja nie jest chorobą! Natura jest różnorodna i ludzie też. Poza tym orientacja to w dużym stopniu cecha biologiczna, więc próba jej zmiany przypomina zakładanie szkieł kontaktowych, żeby zmienić komuś kolor oczu. Jasne, że będą wyglądać inaczej, ale prawdziwy kolor się nie zmieni. No i kiedyś trzeba będzie te szkła zdjąć… Czy orientację można zmienić? Próba zmiany czyjejś orientacji nie ma sensu. Przecież nikt nie może cię zmusić do zakochania się albo uprawiania seksu z kimś, z kim nie chcesz tego robić. Namawianie lesbijki, żeby była w związku z chłopakiem jest tak samo niemądre, jak przekonywanie chłopaka hetero, żeby “został gejem”. Czy orientację widać? Sposób ubierania się, zachowania, czy mówienia ma niewiele wspólnego z orientacją. To, że geja, lesbijkę albo osobę bi można poznać po wyglądzie – bo geje są “kobiecy”, a lesbijki “męskie” to stereotyp, czyli takie leniwe uogólnienie, które jest nieprawdziwe. Jasne, że są geje, którzy – jak powiedziałaby niejedna babcia – mają “dziewczęcą urodę”, ale są też tacy, którzy pół życia spędzają na siłowni i wyglądają jak typowy maczo. Tak samo są lesbijki, które mają krótkie włosy i chodzą tylko w spodniach, ale są też takie, które mogłyby zagrać księżniczkę w bajce Disneya. Po czym poznać jaką mam orientację? Po tym w kim się zakochujesz, z kim chcesz być blisko albo uprawiać seks, i z kim – być może – chcesz się związać. To jak wyglądasz, chodzisz i mówisz nie ma tutaj znaczenia. Nie ma też żadnego super testu, który odpowie na to pytanie lepiej od ciebie. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: ORIENTUJ SIĘ! NASTĘPNY ROZDZIAŁ: JAKA ZNOWU SZAFA? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 1. Orientuj się! Tęcza Różnorodność społeczności LGBT+ symbolizuje TĘCZA, a zwłaszcza tęczowa flaga. Oprócz tęczy, różne tożsamości i orientacje mają swoje własne flagi. Małą ściągę z różnych flag znajdziesz w innej mini-książeczce, Mówię, jak jest. Zawsze fajnie jest znaleźć kogoś, kto ma podobne doświadczenia i mierzy się z podobnymi trudnościami – dlatego społeczność LGBT+ trzyma się razem! POCZĄTEK ROZDZIAŁU: ORIENTUJ SIĘ! NASTĘPNY ROZDZIAŁ: JAKA ZNOWU SZAFA? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 2. Jaka znowu szafa? Jaka znowu szafa? Taka, w której się siedzi. Nie wiesz, dlaczego ktoś chciałby siedzieć w zamkniętej szafie? No to czytaj dalej 🙂 ) W naszym społeczeństwie najczęściej zakłada się, że każda napotkana osoba jest heteroseksualna. Tak samo jest z tożsamością płciową. Zakładamy, że wszyscy czują się świetnie z tą płcią, którą dostali przy urodzeniu. W serialach, filmach, książkach i grach komputerowych, „para” to prawie zawsze dziewczyna i chłopak. Uczymy się tego od dzieciństwa i nie bierzemy pod uwagę, że może być inaczej. Bardzo możliwe, że ty też tak robisz. Tylko że świat jest trochę bardziej skomplikowany! I nikt by o tym nie wiedział, gdyby osoby LGBT+ nie mówiły o sobie otwarcie. –> Coming out –> –> Pytania i odpowiedzi –> Zastanawiasz się nad coming outem? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: ORIENTUJ SIĘ! | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: POMAGAJ! POWRÓT DO SPISU TREŚCI 2. Jaka znowu szafa? Coming out Coming out Wyjście z szafy albo coming out to właśnie powiedzenie komuś o swojej orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej. Za każdym razem, kiedy ktoś mówi nam o tym, że jest gejem, lesbijką, osobą biseksualną lub transpłciową, rozbija uproszczony obraz świata, do którego nas przyzwyczajono. Dla obu stron może to być trudne, a nawet straszne. Możesz nie wiedzieć, jak się zachować, bo przecież nikt cię nigdy nie przygotował na taką sytuację… Jednak równie straszne jest bycie gejem, lesbijką, osobą biseksualną lub transpłciową i niemówienie o tym. Dlaczego? Bo orientacja i tożsamość płciowa są jednymi z naszych najbardziej podstawowych cech. W końcu decydują o tym, w kim się zakochamy, z kim założymy rodzinę i o tym, jaka jest nasza płeć. Wyobraź sobie ciągłe udawanie i życie w strachu, że ktoś cię „rozpozna” i zrobi ci krzywdę. To bardzo trudne i wyniszczające psychicznie. Niestety, wiele osób LGBT+ po prostu boi się mówić o sobie otwarcie. Albo przez całe lata – a czasem nawet całe życie – udają, że są takie jak większość (czyli heteroseksualne lub cispłciowe), albo mówią o sobie tylko najbliższym, zaufanym osobom. Określenie „bycie w szafie” nie brzmi specjalnie groźnie, ale potrafi być naprawdę strasznym doświadczeniem. Przecież nikt nie powinien być gnębiony i zastraszany z powodu tego, kim jest. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak reagować na czyjeś wyjście z szafy, zajrzyj do rozdziału POMAGAJ! POCZĄTEK ROZDZIAŁU: JAKA ZNOWU SZAFA? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: ORIENTUJ SIĘ! | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: POMAGAJ! POWRÓT DO SPISU TREŚCI 2. Jaka znowu szafa? Zobacz, co o swoich coming outach i samoakceptacji w rozmowie z Anją Rubik mówią Michał, Patrycja, Alek i Hubert. Polecamy też książkę POCZĄTEK ROZDZIAŁU: JAKA ZNOWU SZAFA? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: ORIENTUJ SIĘ! | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: POMAGAJ! POWRÓT DO SPISU TREŚCI 2. Jaka znowu szafa? Pytania i odpowiedzi Kto wychodzi z szafy? Geje, lesbijki, osoby biseksualne i transpłciowe wychodzą z szafy, żeby nie żyć w kłamstwie i nie musieć udawać kogoś, kim nie są. Ale tak naprawdę to osoby hetero nieustannie pokazują swoją orientację! Kiedy noszą obrączkę albo opowiadają o wakacjach z mężem lub żoną. Tylko że ich orientacja nikogo nie zaskoczy i nie narazi ich na przemoc. Po co to robić? Przede wszystkim dla siebie. Życie w strachu, polegające na ciągłym udawaniu, po prostu za dużo kosztuje. Powiedzenie komuś o tym, kim się jest, pozwala pozbyć się ogromnego ciężaru i poczuć się dobrze we własnej skórze. Ale coming out robi się też dla innych. Kiedy osoby LGBT+ wychodzą z szafy, uświadamiają ludziom najprostszą rzecz – to, że istnieją. A po co im te parady i marsze? Marsze są okazją do przypomnienia o tym, że osoby LGBT+: istnieją, chcą być traktowane na równi z innymi, są różnorodne. Na marszach i paradach pojawiają się też osoby hetero, które chcą pokazać swoje poparcie dla całej społeczności LGBT+. Dla wielu osób to również jedyna okazja w roku, żeby bez strachu przejść ulicą swojego miasta, trzymając za rękę ukochaną osobę. To połączenie imprezy, święta i demonstracji politycznej. Dlaczego znane osoby wychodzą z szafy? Żeby pokazać ludziom, że osoby LGBT+ są różnorodne i np. wykonują najróżniejsze zawody. Może wydawać ci się to śmieszne, ale wiele osób jest bardzo zaskoczonych tym, że gej może być bokserem, lesbijka aktorką, a transpłciowa kobieta modelką. Myśl o tym, że ktoś sławny i podziwiany jest osobą LGBT+, dodaje też sił i nadziei młodym i ukrywającym się osobom. Ale orientacja to przecież prywatna sprawa? I tak, i nie. Wyobraź sobie parę – chłopaka i dziewczynę – którzy bardzo się kochają i chcą wziąć ślub. Mogą mieć różne problemy, ale na pewno nie będą mieć kłopotów dlatego, że są parą różnej płci. A teraz wyobraź sobie, że to para dwóch chłopaków albo dwóch dziewczyn. Sytuacja od razu się zmienia, bo nie tylko nie mogą się pobrać (polskie prawo nie uznaje małżeństw osób tej samej płci), ale mogą mieć mnóstwo innych trudności. Całkiem możliwe, że ukrywają swój związek przed swoimi rodzinami i znajomymi w szkole albo w pracy. Może boją nawet się przytulić albo iść ulicą trzymając się za ręce? To wszystko dlatego, że w każdej sytuacji, w której mają do czynienia z innymi ludźmi, ich orientacja seksualna przestaje być ich prywatną sprawą. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: JAKA ZNOWU SZAFA? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: ORIENTUJ SIĘ! | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: POMAGAJ! POWRÓT DO SPISU TREŚCI 2. Jaka znowu szafa? Zastanawiasz się nad coming outem? Być może jesteś osobą LGBT+, zastanawiasz się nad własnym coming outem i masz pytania? Pamiętaj, że twoje wyjście z szafy powinno być: bezpieczne – nie musisz dokonywać coming outu, jeśli wiąże się on z jakimś zagrożeniem. dobrowolne – nikt nie może cię do niczego zmuszać, ani mówić o twojej orientacji seksualnej, albo tożsamości płciowej, jeśli tego nie chcesz. na własnych warunkach – tylko ty możesz decydować o tym, jak, kiedy i przed kim dokonasz coming outu. Czy muszę wyjść z szafy? Nie. Decyzja należy wyłącznie do ciebie i nikt nie może cię do niczego zmusić. Każda osoba LGBT+ sama wykonuje coś w rodzaju rachunku zysków i strat. Jeśli nie chcesz żyć w ukryciu i masz obok kogoś, z kim wiesz, że możesz pogadać, możesz zdecydować się na wyjście z szafy. Jeśli nie masz takiej osoby w najbliższym otoczeniu, możesz wstrzymać się z decyzją do czasu, gdy ją znajdziesz. Kiedy to zrobić? Ty decydujesz. Dla bardzo wielu osób każdy dzień spędzony w szafie jest koszmarem i chcą z tym jak najszybciej skończyć. Jednak czasem warto zaczekać na odpowiedni moment i odpowiednią osobę, z którą można porozmawiać. Jeśli masz wybór pomiędzy szybkim, ale ryzykownym coming outem przed kimś, kto może źle zareagować i w jakiś sposób cię skrzywdzić, a zaczekaniem na bezpieczniejszą sytuację – możesz uznać, że lepiej poczekać. Przed kim wyjść z szafy? Przed kimś, komu ufasz, kto nie ogłosi tego całemu światu i kto okaże ci zrozumienie i wsparcie. Efektem wyjścia z szafy powinno być poczucie bycia akceptowanym lub akceptowaną, a nie dodatkowy stres i pognębienie. Dlatego warto zacząć od rozmowy z przyjacielem lub przyjaciółką. W końcu kto rozumie nas lepiej, niż przyjaciele? Jeśli uważasz, że to zły pomysł, dalej mamy dla ciebie kilka wskazówek. Jak wyjść z szafy przed rodzicami? Wyjście z szafy przed rodzicem lub rodzicami może być nie tylko bardzo trudne (wiele osób ma trudności z rozmawianiem z rodzicami na głębsze tematy), ale też ryzykowne. Niektóre osoby LGBT+ czekają aż będą pełnoletnie i mniej zależne od swoich rodziców i podejmują temat dopiero, gdy – na przykład – wyprowadzą się z domu na studia, albo zaczną pracę w innym mieście. Reakcje rodziców mogą być bardzo różne: od kompletnego zaskoczenia do pokiwania głową i stwierdzenia, że “tak właśnie myśleli”. Od przytulenia i powiedzenia, że nic się nie zmienia między wami, po płacz, krzyki i obwinianie siebie lub ciebie. Niektórzy rodzice przede wszystkim boją się o przyszłość dziecka i gdy słyszą, że jest LGBT+, to w ich głowie pojawia się długa lista zagrożeń. Ten strach może sprawić, że zareagują smutkiem lub agresją. Jeśli mają małą wiedzę, mogą namawiać cię do “zmiany orientacji” albo mówić, że “to ci przejdzie”. Jeśli są religijni, mogą straszyć piekłem albo wysyłać na przymusową “terapię” prowadzoną przez księdza. Pamiętaj, że złe reakcje wynikają najczęściej z dwóch rzeczy: braku wiedzy i strachu. Dla niektórych rodziców akceptacja orientacji lub tożsamości dziecka wymaga trochę czasu. Jeśli poświęcą go na zdobycie wiedzy o osobach LGBT+ i uspokojenie emocji, powinno być ok. W przerobieniu tematu może pomóc kontakt ze stowarzyszeniem Akceptacja, które zrzesza rodziców osób LGBT+. I najważniejsze: akceptacja i wspieranie swojego dziecka to obowiązek każdego rodzica. Masz prawo tego wymagać. Natomiast żaden rodzic nie ma prawa wymagać od ciebie zmiany tego, na co nie masz wpływu – twojej orientacji seksualnej i tożsamości płciowej. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: JAKA ZNOWU SZAFA? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: ORIENTUJ SIĘ! | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: POMAGAJ! POWRÓT DO SPISU TREŚCI 3. Pomagaj! Niestety, zbyt często geje, lesbijki, osoby biseksualne i transpłciowe w Polsce padają ofiarami przemocy. Nierzadko czują się gorsze, nieważne i atakowane ze wszystkich stron. I to właśnie dlatego pomoc ze strony osób hetero i cis jest taka ważna! –> Dlaczego osoby LGBT+ potrzebują pomocy? –> Stereotypy, homofobia –> Pytania i odpowiedzi POPRZEDNI ROZDZIAŁ: JAKA ZNOWU SZAFA? | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: POTRZEBUJESZ POMOCY? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 3. Pomagaj! Dlaczego osoby LGBT+ potrzebują pomocy? Niby dlaczego osoby LGBT+ potrzebują pomocy? Osoby LGBT+ są wyzywane, bite, wyrzucane z domu albo dręczone w szkole tylko dlatego, że są LGBT+. Badania pokazują, że młode osoby LGBT+ mają myśli samobójcze o wiele częściej, niż ich hetero rówieśniczki i rówieśnicy. Żeby tego uniknąć, nie wychodzą z szafy i muszą sobie z tym wszystkim radzić same. Czasem nawet ich bliscy nie wiedzą, że potrzebują pomocy. To nie moja sprawa Na pewno znasz jakąś osobę LGBT+, choć możliwe, że o tym nie wiesz. Być może to znajomy, przyjaciel albo ktoś z rodziny. Być może ktoś, kto uczy cię w szkole. Osoby LGBT+ nie żyją na innej planecie, tylko dookoła ciebie. To co mówisz i robisz wpływa na ich życie i dlatego to JEST twoja sprawa. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: POMAGAJ! POPRZEDNI ROZDZIAŁ: JAKA ZNOWU SZAFA? | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: POTRZEBUJESZ POMOCY? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 3. Pomagaj! Stereotypy, homofobia Nie wiesz od czego zacząć? Zacznij od początku 🙂 Żeby zrozumieć dlaczego ludzie źle traktują osoby LGBT+, warto poznać kilka terminów. STEREOTYP to przypisywanie cechy albo sposobu zachowania wszystkim osobom należącym do jakiejś grupy. Stereotyp może być pozytywny, np. „Geje są bardzo wrażliwi i są świetnymi artystami”. Albo negatywny, np. „Lesbijki nienawidzą mężczyzn”. Wszystkie stereotypy są fałszywe, bo zakładają, że wszyscy ludzie z jakiejś grupy są tacy sami. To nieprawda – ludzie są z natury różnorodni. Stereotypy to po prostu mity, które ludzie lubią powtarzać, bo bardzo upraszczają im świat. Są wygodne, gdy nie chce się za dużo myśleć Niestety ludzie zbyt często w nie wierzą. UPRZEDZENIE to negatywne nastawienie do kogoś, tylko dlatego, że należy do jakiejś grupy. Np. „nie lubię jej, bo jest ruda”. Uprzedzenia bardzo często opierają się na stereotypach i mitach, np. „nie lubię rudych, bo są fałszywi”. Uprzedzenia, pogarda i przemoc wobec gejów i lesbijek dlatego, że są gejami i lesbijkami to HOMOFOBIA. W przypadku osób biseksualnych mówi się o BIFOBII, a gdy chodzi o osoby transpłciowe – TRANSFOBII. Homofobia, bifobia i transfobia mogą objawiać się dwiema formami przemocy: Wyzywanie, wyśmiewanie, obgadywanie za plecami, czy grożenie to PRZEMOC PSYCHICZNA. Oczywiście może ona przybrać setki innych form – ludzie są bardzo kreatywni, gdy chodzi o gnębienie innych. Z kolei PRZEMOC FIZYCZNA to nie tylko pobicie, ale też szturchanie, popychanie albo dotykanie kogoś, gdy ta osoba tego nie chce. Pamiętaj, osoby LGBT+ różnią się między sobą. Mają różne marzenia, plany, wady i zalety. Różnie patrzą na świat. Spróbuj podchodzić do wszystkiego z otwartą głową i nie oceniać kogoś negatywnie tylko dlatego, że w czymś różni się od ciebie. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: POMAGAJ! POPRZEDNI ROZDZIAŁ: JAKA ZNOWU SZAFA? | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: POTRZEBUJESZ POMOCY? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 3. Pomagaj! Pytania i odpowiedzi Nie ma czegoś takiego jak homofobia! Niestety, jest. Prawie każda osoba LGBT+ mogłaby opowiedzieć jakąś historię o przemocy. O obraźliwych żartach i wyzwiskach rzucanych przez obcych, a czasem też własną rodzinę. O pobiciu, którego nigdy nie zgłosiła ze strachu przed zachowaniem policjantów. O wyrzuceniu z domu albo z pracy po coming oucie. Wystarczy ich tylko posłuchać. Na przykład mówienie, że ktoś ma „pedalskie spodnie” to homofobia, bo: zakłada, że wszyscy geje wyglądają w określony sposób (stereotyp), zakłada, że ludzi można nie lubić za spodnie, które noszą (uprzedzenie), używa słowa „pedał”, które jest obraźliwe (przemoc psychiczna). Albo taka historia: twój kolega z klasy, Piotrek, któregoś dnia przestał przychodzić do szkoły. Wychowawca powiedział wam, że Piotrek jest osobą transpłciową – tak naprawdę jest dziewczyną i ma na imię Kaśka. Kiedy Kaśka zaczęła znów przychodzić na lekcje, kilka osób śmiało się z niej, wyzywało od „psychicznych” i „nienormalnych” i mówiło do niej „Piotrek”. To z kolei przykład transfobii, bo: zakłada, że osoby transpłciowe są chore psychicznie i „nienormalne” i można je z tego powodu źle traktować (mit i uprzedzenie), wyśmiewanie, wyzywanie, ignorowanie tożsamości płciowej (misgenderowanie) i używanie niewłaściwego imienia (deadnaming) to przemoc psychiczna. Jak im tak źle, to dlaczego nic o tym nie wiem? Osobom, których nigdy nie spotkało nic złego z powodu ich orientacji i tożsamości płciowej, może być trudno wyobrazić sobie życie w ciągłym strachu z tego powodu. Ale właśnie dlatego głos sojuszników i sojuszniczek hetero i cis robi różnicę, bo trudniej ich zignorować. Wielu ludzi po prostu nie słucha osób LGBT+. Jak być sojusznikiem? Jeśli chcesz być sojusznikiem lub sojuszniczką osób LGBT+: ZDOBYWAJ WIEDZĘ – wiedza jest najlepszą bronią w starciu z uprzedzeniami. Nasze materiały to dobry początek, jednak nic nie zastąpi bezpośredniego kontaktu z drugim człowiekiem, dlatego warto uzupełnić je rozmowami z osobami LGBT+. REAGUJ – obojętność sprawia, że ludzie nie widzą nic złego w homo-, bi- i transfobii. Gdy ktoś obraża, wyśmiewa albo gnębi osobę LGBT+, mów głośno, że tak się nie robi. ROZMAWIAJ – rozmawiaj ze znajomymi i rodziną. Rozwalaj stereotypy i uprzedzenia swoją wiedzą. Rozmawiaj z osobami LGBT+, żeby lepiej je poznać i zrozumieć. WSPIERAJ – liczy się każdy gest. Wysłuchanie, przytulenie albo nawet posiedzenie z kimś przez kilka minut, może czasem uratować życie. SŁUCHAJ I NIE OCENIAJ – każdy człowiek jest inny i ma własną historię. Osoby LGBT+ różnią się między sobą. Mają różne marzenia, plany, wady i zalety. Różnie patrzą na świat. Spróbuj podchodzić do innych z otwartą głową i nie oceniać kogoś negatywnie tylko dlatego, że różni się od ciebie. Jeśli będziesz robić te rzeczy to… Gratulacje! Będziesz sojusznikiem/sojuszniczką osób LGBT+! Kto pomaga? –> Pytania i odpowiedzi –> Społeczność POPRZEDNI ROZDZIAŁ: POMAGAJ! | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 4. Potrzebujesz pomocy? Kto pomaga? Kto pomaga? Tak jak wszyscy, osoby LGBT+ różnią się między sobą, czasem nawet bardzo 🙂 Z drugiej strony, są rzeczy, które je łączą: np. podobne przeżycia i doświadczenia (takie jak coming out), albo problemy (takie jak relacje z rodzicami). Poza tym nikt nie chce być sam, a spotkanie z drugą osobą LGBT+ może naprawdę dodać sił. Właśnie dlatego powstają kolejne inicjatywy, które pomagają osobom LGBT+ nawiązać ze sobą kontakt. Jeśli masz ochotę spotkać się lub zacząć działać, sprawdź, gdzie możesz to zrobić. Zajrzyj do mapki na Znajdziesz tam listę organizacji i grup, które działają w poszczególnych województwach. Oprócz grup, w których spotkasz inne osoby w podobnej sytuacji, istnieją też miejsca, do których można wprost zwrócić się o pomoc. Spis takich miejsc znajdziesz na To lista miejsc i telefonów/mejli zaufania, które oferują fachową i darmową pomoc psychologiczną dla osób LGBT+. Są tam osoby, które cię wysłuchają, podpowiedzą, jak możesz sobie pomóc i co robić dalej. Proszenie o pomoc to nie słabość! To najlepsze, co możesz dla siebie zrobić. To oznaka siły i troski. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: POTRZEBUJESZ POMOCY? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: POMAGAJ! | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 4. Potrzebujesz pomocy? Pytania i odpowiedzi Nikt nie wie, że jestem gejem/ lesbijką. Boję się, że ktoś się dowie… Życie w strachu jest okropne, ale decyzja o wyjściu z szafy należy wyłącznie do ciebie. Powiedzenie prawdy nawet jednej zaufanej osobie może bardzo pomóc. Porady, jak przygotować się do rozmowy, znajdziesz w rozdziale Jaka znowu szafa? Jestem osobą transpłciową. Nie wiem, co mam robić. Zanim zaczniesz coś robić, skontaktuj się z Fundacją Trans-Fuzja, która zajmuje się pomocą osobom transpłciowym. Szukając informacji o transpłciowości na własną rękę, pamiętaj żeby korzystać z zaufanych źródeł, takich jak strony internetowe organizacji pomocowych. Moi rodzice nigdy mnie nie zaakceptują! Dla wielu rodziców coming out ich dziecka jest ciężką próbą. Jednak rodzice okazują się czasem bardziej otwarci (i lepiej zorientowani), niż myślisz. Warto zadbać o to, żeby mieli dostęp do prawdziwych informacji. Pomocny może być też kontakt ze Stowarzyszeniem Akceptacja. Czy jak jestem LGBT+, to zawsze będę sam / sama? Jasne, że nie! W samej Polsce jest około 2 milionów osób LGBT+. To przecież tłum 🙂 Jest coraz więcej grup i organizacji, które organizują spotkania i inne wydarzenia albo prowadzą grupy dyskusyjne i fora w internecie. Znajdziesz tam osoby, które cię zrozumieją i zaakceptują. Jako osoba LGBT+ możesz słyszeć głupie pytania zadawane czasem ze złośliwości, a czasem z niewiedzy. Oto kilka pomysłów, jak na nie reagować: Podejdź do tego z dystansem: To od kiedy jesteś gejem/lesbijką/osobą trans? A od kiedy ty jesteś hetero? Skąd wiesz, że jesteś gejem, jak nigdy nie spałeś z kobietą? A skąd wiesz, że jesteś hetero, jak nigdy nie spałeś z facetem? Odwołuj się do dobrych, naukowych źródeł: Wiesz, że to nienormalne? Lekarze i psycholodzy mówią co innego. Zwracaj uwagę na absurdy, odwracając sytuację: Musisz się tak obnosić z byciem lesbijką? Przestanę, jak ty już nigdy nie pokażesz się ze swoim chłopakiem. Teraz mówisz, że jesteś homo, ale pewnie ci przejdzie. Jak tobie przejdzie bycie hetero. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: POTRZEBUJESZ POMOCY? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: POMAGAJ! | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 4. Potrzebujesz pomocy? Społeczność Być może trudno ci tak teraz myśleć, ale bycie lesbijką, gejem, osobą biseksualną lub transpłciową ma swoje zalety! To prawda, że należysz do mniejszości, ale to bardzo fajna mniejszość, która z roku na rok coraz bardziej przypomina społeczność. SPOŁECZNOŚĆ to grupa osób, które nie tylko łączy jakaś cecha, ale też pomagają sobie nawzajem. Dlatego bycie LGBT+ to też szansa na poznanie świetnych ludzi! Jeśli ktoś robi ci coś złego, wykorzystaj namiary na organizacje, które ci podajemy, i głośno mów o tym, że potrzebujesz pomocy. Nawiązuj też kontakty z innymi osobami LGBT+. Może ty też możesz komuś pomóc? Jeszcze raz, dla przypomnienia – pod linkami poniżej znajdziesz kontakt do polskich organizacji LGBT+ oraz do darmowej pomocy psychologicznej: POCZĄTEK ROZDZIAŁU: POTRZEBUJESZ POMOCY? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: POMAGAJ! | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 5. Równość, czyli co? Czy osobom hetero jest teraz lepiej, bo lesbijkom, gejom i osobom bi jest gorzej? Czy osobom trans trzeba utrudniać życie? Co to jest dyskryminacja? I o co chodzi w równym traktowaniu? –> Dyskryminacja, równość –> Pytania i odpowiedzi –> Jakie mam prawa? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: POTRZEBUJESZ POMOCY? | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: PARY, DZIECIAKI I ŚLUBY! POWRÓT DO SPISU TREŚCI 5. Równość, czyli co? Dyskryminacja, równość Pewnie wiesz, że wcale nie tak dawno temu, w większości krajów świata kobiety nie mogły głosować w wyborach ani być kandydatkami na państwowe stanowiska. Albo że w Stanach Zjednoczonych osoby czarnoskóre musiały chodzić do osobnych szkół i siadać w specjalnie wyznaczonych miejscach w autobusach. Zabronione były też małżeństwa między osobami białymi i czarnoskórymi. Takie było prawo. Czyli prawo było tak napisane, żeby całe grupy ludzi nie mogły robić czegoś, co w teorii należy się wszystkim. Z czasem ludzie zrozumieli, że nie można traktować kogoś gorzej z powodu płci albo koloru skóry i prawo zmieniono (choć niestety sporo osób zachowało różne uprzedzenia). A jak to wygląda w przypadku osób LGBT+? Żeby wejść w czyjeś buty i zrozumieć jego lub jej sytuację wystarczy trochę wyobraźni i otwartości 🙂 Wyobraź sobie, że to osoby heteroseksualne są w mniejszości, a większość jest homoseksualna. Z tego powodu osoby hetero są gorzej traktowane. Kiedy chłopak zakochuje się w dziewczynie, zaczyna być gnębiony w szkole. Kiedy dowiadują się o tym rodzice, grożą mu wyrzuceniem z domu albo wysyłają na przymusowe “leczenie” do psychiatry. Wszyscy mówią mu, że jest „zboczony”, bo kochanie dziewczyny jest sprzeczne z naturą albo tym, co mówi ksiądz. Wyobraź sobie, że nauczycielka, która mieszka z mężczyzną, boi się że straci pracę, gdy ktoś się o tym dowie. Dlatego unika mówienia o swoim życiu prywatnym. Gdy koleżanki albo uczniowie pytają dlaczego nie ma obrączki, udaje, że żyje sama. W końcu ktoś się dowiaduje i rodzice mówią, że nie chcą, żeby „taka osoba” uczyła ich dzieci. To wszystko przykłady DYSKRYMINACJI, z którymi spotykają się osoby LGBT+ w Polsce. DYSKRYMINACJA to właśnie traktowanie kogoś gorzej tylko dlatego, że należy do jakiejś grupy albo ma jakąś cechę, na którą nie ma wpływu. To może być płeć, kolor skóry, niepełnosprawność, ale też orientacja seksualna albo tożsamość płciowa. Przeciwieństwem dyskryminacji osób LGBT+ jest ich RÓWNE TRAKTOWANIE, czyli uznanie, że bez względu na orientację seksualną i tożsamość płciową, wszyscy ludzie mają być traktowani tak samo – i przez prawo, i przez innych. Oczywiście to ludzie tworzą prawo, dlatego jeśli w jakimś kraju jest dużo osób o homofobicznych poglądach, to obowiązujące tam prawo będzie homofobiczne. Ale z drugiej strony – prawo też wpływa na ludzi. Badania pokazują np., że w krajach, w których wprowadzono śluby dla par tej samej płci, poziom homofobii spada. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: POTRZEBUJESZ POMOCY? | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: PARY, DZIECIAKI I ŚLUBY! POWRÓT DO SPISU TREŚCI 5. Równość, czyli co? Pytania i odpowiedzi Dlaczego geje i lesbijki chcą specjalnych przywilejów? Osoby LGBT+ chcą bezpieczeństwa i możliwości godnego życia dla siebie i swoich rodzin. Dokładnie tak, jak osoby heteroseksualne. To równe traktowanie, a nie przywileje. Dlaczego ktoś ma mieć gorzej w życiu, bo jest osobą homoseksualną, biseksualną albo transpłciową? Geje i lesbijki chcą ograniczać wolność słowa! Wolność słowa kończy się tam, gdzie zaczyna się gnębienie albo mówienie nieprawdy o innych ludziach. Na przykład mówienie, że homoseksualność to choroba, to nie tylko powtarzanie nieprawdy, ale też usprawiedliwianie gorszego traktowania. To słowa, które nie tylko bolą, ale mogą też zniszczyć komuś życie. Nikt mnie nie zmusi, żebym ich lubił/ lubiła! Ok, tylko że serio nie o to chodzi. Osobom LGBT+ naprawdę wystarczy, żeby nie były traktowane gorzej. Czyli żeby nie były obrażane, wyrzucane z domu lub pracy i nie musiały się bać o swoje ukochane osoby: partnerów i dzieci. Można kogoś nie lubić, a jednak nie odbierać praw, które się samemu ma. Jak im damy prawa, to nam będzie gorzej? Równe traktowanie nikomu nic nie odbiera! Czy naprawdę osobom heteroseksualnym będzie gorzej, bo dwie dziewczyny albo dwóch chłopaków będzie mogło np. wziąć ślub? Nie, bo nic nie stracą. Będą żyć dokładnie tak samo, jak wcześniej. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: POTRZEBUJESZ POMOCY? | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: PARY, DZIECIAKI I ŚLUBY! POWRÓT DO SPISU TREŚCI 5. Równość, czyli co? Jakie mam prawa? Jeśli jesteś osobą LGBT+, pamiętaj, że masz prawo do: BEZPIECZEŃSTWA – nikt nie może kazać ci siedzieć w szafie albo z niej wyjść. Nikt nie może ci grozić ani stosować fizycznej lub psychicznej przemocy. Jeśli tak się dzieje, masz prawo domagać się pomocy i reakcji ze strony innych osób. SZACUNKU – nikt nie może cię obrażać ani poniżać z powodu twojej orientacji i tożsamości. Masz prawo domagać się prawdziwych, na – ukowych informacji na temat osób LGBT+ i protestować, gdy słyszysz mity i kłamstwa. RÓWNOŚCI – bycie osobą LGBT+ to zwyczajna, naturalna cecha. Nikt nie może ci odmawiać prawa do ślubu, wychowywania dzieci albo życia w zgodzie ze sobą. Co zrobić, gdy ktoś łamie twoje prawa, przeczytasz w rozdziale POTRZEBUJESZ POMOCY? POCZĄTEK ROZDZIAŁU: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POPRZEDNI ROZDZIAŁ: POTRZEBUJESZ POMOCY? | NASTĘPNY ROZDZIAŁ: PARY, DZIECIAKI I ŚLUBY! POWRÓT DO SPISU TREŚCI 6. Pary, dzieciaki i śluby! Bardzo często, gdy mówi się o osobach LGBT+, pojawia się temat ich związków, prawa do zawierania małżeństw i wychowywania dzieci. Takie prawa wprowadziło już niemal 30 krajów na świecie, ale w Polsce wiele osób wciąż ma z nimi problem. –> Rodzina –> Równość małżeńska –> Pytania i odpowiedzi POPRZEDNI ROZDZIAŁ: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 6. Pary, dzieciaki i śluby! Rodzina O parach tej samej płci często opowiada się różne bzdury. Że to nie jest miłość, że chodzi tylko o seks, że często zmieniają partnerów i partnerki, albo że jak już chcą żyć razem, to nie potrzebują do tego ślubu. Wszystkie te opowieści mają jedną cechę wspólną: zakładają, że osoby LGBT+ to jacyś kosmici, a osoby hetero to jednorodna masa. Tymczasem miłość, związek i rodzina mogą mieć tyle odmian, ilu jest ludzi na świecie. Różnice biorą się raczej z charakteru, marzeń i potrzeb, a nie orientacji czy tożsamości! Zarówno wśród osób hetero- i nieheteroseksualnych są takie, które wiążą się z jedną osobą na całe życie, takie, które żyją w wielu krótkich związkach i takie, które nie wiążą się z nikim. Dla jednych „miłość” oznacza przygodę i przyjemność, a dla innych poważne zobowiązanie i rodzinę. Jeśli zastanawiasz się „jak to jest?” z gejami, lesbijkami, osobami bi – i trans – (np. jak i z kim żyją), odpowiedź prawie na pewno brzmi: tak, jak wszyscy – czyli każdy inaczej :3 Bycie z kimś w związku to nie tylko sprawa uczuć, ale też prawa. Kiedy kobieta i mężczyzna decydują się na wspólne życie mogą wziąć ślub, który daje im wiele różnych ułatwień i chroni przed najgorszymi sytuacjami takimi jak wypadek czy ciężka choroba. W Polsce pary osób tej samej płci nie mają takiej możliwości. Mogą spędzić ze sobą całe życie, a z perspektywy prawa pozostają dla siebie kompletnie obce. Para kobiet albo dwóch mężczyzn może wychowywać wspólnie dzieci przez lata, ale w myśl polskiego prawa, tylko jedno z nich może być uznane za rodzica. Drugi tata albo druga mama to obca osoba. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: PARY, DZIECIAKI I ŚLUBY! POPRZEDNI ROZDZIAŁ: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 6. Pary, dzieciaki i śluby! Równość małżeńska W miarę jak coraz więcej osób wychodzi z szafy, widoczne stają się nie tylko osoby LGBT+, ale również ich związki. Kiedy ludzie uświadamiają sobie, że ich znajomi i sąsiedzi żyją w związkach tej samej płci, zaczynają też rozumieć, że takim parom należą się te same prawa, co wszystkim. Wiele osób LGBT+, ale też coraz więcej osób heteroseksualnych, chce wprowadzenia równości małżeńskiej, czyli równego prawa do zawierania ślubów cywilnych i wychowywania dzieci dla par tej samej płci. „Równego” znaczy tutaj „na takich samych zasadach jak pary różnej płci”. Niestety, olbrzymia większość par tej samej płci wychowujących wspólnie dzieci wciąż się ukrywa. Boją się, że takie rodzinne wyjście z szafy może źle się odbić na ich dzieciach. Można powiedzieć, że przez homofobię duża część społeczeństwa błędnie zakłada, że takich rodzin w ogóle w Polsce nie ma. Prawo do ślubu cywilnego i adopcji/wychowywania dzieci przez osoby LGBT+ jest dla nas bardzo ważne. Dlatego polecamy naszą niebieską książeczkę: „Równość małżeńska. Przewodnik dla początkujących”. > Do pobrania tutaj Polecamy też film o równości małżeńskiej „Artykuł 18” nakręcony przez osoby z naszego Stowarzyszenia. Zobaczysz w nim między innymi polskie pary tej samej płci, które wyjechały z kraju, żeby móc wziąć ślub i bezpiecznie wychowywać dzieci. > Do obejrzenia za darmo tutaj O parach, ślubach i dzieciach piszemy też często na naszym facebooku, instagramie i twitterze. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: PARY, DZIECIAKI I ŚLUBY! POPRZEDNI ROZDZIAŁ: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POWRÓT DO SPISU TREŚCI 6. Pary, dzieciaki i śluby! Pytania i odpowiedzi Czy dzieci wychowywane przez gejów i lesbijki będą homo? Ani orientacja seksualna, ani tożsamość płciowa nie biorą się z wychowania. Badania naukowe jasno pokazują, że nie można kogoś „wychować na” geja, lesbijkę, czy osobę transpłciową. Przecież osoby homo– i biseksualne prawie zawsze mają rodziców hetero, a jednak same nie są hetero. Przecież geje i lesbijki nie mogą mieć dzieci! Mogą i mają. Szacuje się, że w Polsce kilkadziesiąt tysięcy dzieci jest wychowywanych przez dwóch ojców lub dwie mamy. Czasami to dzieci urodzone w poprzednim związku z osobą innej płci. Poza tym bycie lesbijką nie oznacza bezpłodności i mamy-lesbijki rodzą własne dzieci. Osoby transpłciowe także mogą być rodzicami – bez względu na swoją orientację seksualną! Dziecko musi mieć mamę i tatę! Dziecko potrzebuje miłości, bezpieczeństwa i kochającego rodzica lub rodziców. Wszystkie rzetelne badania wskazują, że pary tej samej płci mogą zapewnić swoim dzieciom tak samo dobre warunki, jak mama i tata. Płeć rodziców nie wpływa na orientację, tożsamość, ani na to, czy dziecko jest szczęśliwe. Trzeba chronić dzieci przed takimi ludźmi! Dzieci trzeba chronić przed homofobią np. koleżanek i kolegów w szkole, czy osób dorosłych, a nie przed własnymi rodzicami. Jeśli dzieciom wychowywanym przez dwóch ojców lub dwie mamy dzieje się coś złego, to dlatego, że prawo nie uznaje obojga rodziców. Powoduje to mnóstwo problemów np. podczas wizyty u lekarza i cierpi na tym właśnie dziecko. POCZĄTEK ROZDZIAŁU: PARY, DZIECIAKI I ŚLUBY! POPRZEDNI ROZDZIAŁ: RÓWNOŚĆ, CZYLI CO? POWRÓT DO SPISU TREŚCI Pakiet i strona Orientuj się! powstały w ramach projektu Rainbow EduKit realizowanego przez Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza ze środków Planet Romeo Foundation.

Strona główna Psychologia Rozwój osobisty Coming out: jak to zrobić i "wyjść z szafy"? Poradnik dla młodzieży i dorosłych [rozmowa z ekspertem] Coming out – jak to zrobić i na czym to "wyjście z szafy" właściwie polega? Coming out jest procesem ujawniania swojej orientacji psychoseksualnej – samodzielnym poinformowaniem o byciu gejem lub lesbijką rodziny, znajomych czy współpracowników. Przeczytaj więc, jak powiedzieć innym o swojej orientacji i kiedy to zrobić. Poznaj znane osoby, które dokonały coming outu i dowiedz się, gdzie możesz szukać pomocy! Coming out budzi uzasadniony lęk, ale pozwala przejść od etapu wstydzenia się swojej orientacji do jej pełnej akceptacji. Spis treściComing out: jak to zrobić?Modele coming outuComing out: gdzie szukać pomocy? Coming out jest terminem pochodzącym z języka angielskiego, który przyjął się i w języku polskim i pochodzi od dłuższego wyrażenia "coming out of the closet", czyli "wychodzić z szafy". Sformułowanie to stanowi określenie całego procesu ujawniania swojej orientacji - najpierw samemu/samej sobie, a następnie innym. Coming out nie jest więc tak naprawdę jednorazowym aktem – dokonujemy go przed różnymi osobami przez całe życie, a wcześniej dojrzewamy do decyzji o jego podjęciu. "Ujawniają" się ci, których orientacja stanowi mniejszość w danym społeczeństwie – a więc geje i lesbijki (a także osoby biseksualne i transpłciowe)1. Postanowienie o coming oucie jest kwestią bardzo indywidualną, niektóre osoby homoseksualne już w wieku nastu lat informują o swojej orientacji rodziców, znajomych i nie mają z tym żadnych problemów – są pewne zarówno swojej tożsamości, jak i tego, że już od wczesnej młodości chcą żyć w zgodzie ze sobą. Nie każdy jednak ma tyle pewności i odwagi (i mieć ich nie musi), by dokonać coming outu równie szybko. Niektórym gejom i lesbijkom więcej czasu zajmuje pogodzenie się z tym, że w przeciwieństwie do większości rówieśników, nie interesują ich przedstawiciele płci przeciwnej. Najpierw więc szukają osób bliskich sobie, dopiero później chcą ogłosić światu swoją długo ukrywaną tożsamość. Coming out: jak to zrobić? Bez względu na to, czy jesteś nastoletnią lesbijką czy 30-letnim gejem, jeśli zastanawiasz się nad tym, by po raz pierwszy powiedzieć komuś o swojej homoseksualnej orientacji, na pewno rozważasz wszystkie "za" i "przeciw". Nie chcesz już dużej wymyślać wymówek, dlaczego nie masz chłopaka/dziewczyny, za to w twoim pokoju znajduje się tęczowa flaga. Przedstawiamy więc kwestie, które warto przed coming outem wziąć pod uwagę. Wyrażenie "coming out" najpierw używane było wobec debiutujących na salonach panien, które na wielkich balach ukazywały się potencjalnym kandydatom na mężów. 1. Zbadaj, jakie podejście do osób homoseksualnych mają twoi najbliżsi Jedną z największych obaw towarzyszących osobom homoseksualnym przed ujawnieniem się jest ta o odrzuceniu przez rodziców, którym zazwyczaj chcemy (czy czujemy się zobowiązani) powiedzieć w pierwszej kolejności. Przed dokonaniem coming outu przed mamą i tatą, zwłaszcza jeśli jesteś osobą niepełnoletnią, warto wybadać, jakie podejście do osób homoseksualnych mają: jak się o nich wypowiadają, jak komentują różne doniesienia medialne na ten temat. Jeśli są wyraźnie homofobiczni, a ty nie masz ukończonych 18 lat lub nie jesteś osobą niezależną finansowo, lepiej poczekać na usamodzielnienie się lub opracować plan B – poprosić o wsparcie najlepszego przyjaciela, przyjaciółkę, u którego/której możesz się zatrzymać lub zgłosić się do organizacji wspierającej osoby LGBT+ w Polsce (ich listę znajdziesz na końcu artykułu) gdyby reakcja rodziców nie była pozytywna. W przypadku osób dorosłych jest łatwiej o tyle, że najczęściej nie mieszkają już z rodzicami, a ci ich nie utrzymują. 2. Pamiętaj o właściwym czasie i miejscu Coming out - jak powiedzieć najbliższym? Nie warto go dokonywać za pomocą SMS-ów, ponieważ może z tego wyniknąć wiele nieporozumień i niedopowiedzeń. Znacznie trudniej emocjonalnie jest przeprowadzić rozmowę twarzą w twarz, jednak koniec końców to podczas niej łatwiej wszystko wyjaśnić. Nie decyduj się jednak na coming out podczas ślubu siostry czy wizyty w sklepowej przymierzalni – zrób to na spokojnie, w domowym zaciszu. Nie oznacza to, że coming out nie może być spontaniczny – jeśli w danym momencie poczujesz potrzebę powiedzenia: "jestem gejem, jestem lesbijką", a wcześniej dużo o tym myślałeś/-aś – pozwól sobie na to, ale lepiej przy herbacie w domu, w ulubionej kawiarni – w bezpiecznym miejscu. Pamiętaj, że bliscy – rodzice i rodzeństwo - tak naprawdę bardzo często się domyślają, że jesteś osobą homoseksualną. Coming outy znanych osób Na przestrzeni ostatnich lat wiele osób dokonało coming outów - poznaj niektóre z nich!Polskie coming outy prof. Maria Janion – historyczka literatury i krytyczka literacka Rober Biedroń – polityk, prezydent Słupska Jacek Poniedziałek – aktor Kasia Adamik – reżyserka, córka Agnieszki Holland Michał Piróg – tancerz i choreograf Michał Witkowski – pisarz Marcin Szczygielski – pisarz Tomasz Raczek – krytyk filmowy, wydawca Michał Kwiatkowski – piosenkarz Anna Laszuk – dziennikarka i publicystka, zmarła w 2012 roku Coming outy zagranicznych gwiazd Jodie Foster – aktorka Cynthia Nixon – aktorka Cara Delevingne – modelka i aktorka Kristen Stewart – aktorka Ricky Martin – piosenkarz sir Ian McKellen – aktor Ellen Page – aktorka Neil Patrick Harris – aktor Troye Sivan – youtuber, piosenkarz Tyler Oakley – według rankingu "Forbesa" 5. wśród najlepiej zarabiających youtuberów świata Jason Collins – pierwszy wyoutowany przed przejściem na sportową emeryturę koszykarz NBA 3. Poznaj doświadczenia innych osób LGBT+ Nic nie pomaga tak, jak wsparcie innych osób w podobnej sytuacji. Jeśli jesteś przedstawicielem mniejszości (w tym wypadku seksualnej), masz szczęście, że żyjesz w XXI wieku. Przynajmniej jeśli chodzi o możliwość kontaktu z innymi osobami homoseksualnymi nie tylko w twoim otoczeniu, ale za pomocą internetu także w całym kraju (a i na świecie, ale w przypadku coming outu niekoniecznie ma sens porównywanie swoich doświadczeń z osobami żyjącymi np. w Danii, która jako pierwsza zalegalizowała małżeństwa homoseksualne czy w Iranie, gdzie homoseksualizm jest karany śmiercią). Poczytaj, jak i w jakich okolicznościach inni Polacy dokonali coming outu, jakie były reakcje ich najbliższych, jakie ich zachowania, postawy mogą wskazywać na ewentualny negatywny odbiór twojego "wyjścia z szafy". Jednym z hymnów społeczności LGBT+ jest utwór Diany Ross z 1980 r. pod tytułem "I’m coming out" - "Wychodzę z szafy, niech wszyscy się dowiedzą" - śpiewa piosenkarka. 4. Wyoutuj się, kiedy samodzielnie do tego dojrzejesz Tzn. nie ulegaj namowom innych gejów czy lesbijek lub partnera bądź partnerki, jeśli nie czujesz swojej gotowości do dokonania coming outu. Czym innym jest poznawanie doświadczeń innych osób LGBT+ i budowanie na ich podstawie własnego postanowienia o ujawnieniu się, a czym innym podążanie za ich decyzjami, jeśli sami nie jesteśmy na nie jeszcze gotowi. 5. Proces coming outu to również to, co dzieje się po ujawnieniu Jeśli "wyjście z szafy" masz już za sobą, rodzina czy przyjaciele, w pierwszym momencie, mogą próbować wymusić na tobie "obietnicę", że to tylko na chwilę - będą pytać, czy masz pewność swojej decyzji, czy nie chcesz tego zmienić, czy aby przypadkiem nie wyoutowałeś/-aś się przed kimś jeszcze. Mogą też twierdzić, że to absolutnie niemożliwe, by ich dziecko było gejem czy lesbijką. Jak im na to odpowiedzieć? Przyznać, że rozumiesz, iż twoje wyznanie może być dla nich szokiem, ale ta decyzja jest wynikiem długich przemyśleń, że tak naprawdę zawsze tak było, tylko dopiero teraz mówisz o tym głośno. Stanowczo ostudź ich chęci "zmiany" twojej orientacji psychoseksualnej i powiedz, że dłużej nie chcesz ukrywać tego, kim jesteś. Dodaj, że rozumiesz, iż, podobnie jak ty kiedyś, i oni potrzebują czasu, by oswoić się z tym faktem. dr Agata Loewe, psychoterapeutka i seksuolożka - Kampania Przeciw Homofobii, Instytut Pozytywnej Seksualności Czy coming out jest wydarzeniem jednorazowym? Czy raczej procesem, który nigdy się nie kończy? Agata Loewe: Coming out jest procesem, którym nazywamy zarówno pojedyncze "ujawnienia się" geja czy lesbijki przed konkretnymi osobami, jak i całą drogę, którą dana osoba musi przejść, by samą siebie określić jako zorientowaną homoseksualnie. Uświadomienie sobie własnej homoseksualności wymaga czasu, podobnie jak pogodzenie się z tym, że (przynajmniej na chwilę obecną w Polsce) nie będzie się mogło oficjalnie założyć własnej rodziny, mieć potomstwa (choć nawet w naszym kraju niektóre pary homoseksualne, najczęściej kobiety, wychowują wspólnie dzieci). Dopiero później dojrzewamy do decyzji o wyjścia z informacją o swojej homoseksualności do innych osób. Dlaczego osoby homoseksualne decydują się na coming out? Gej czy lesbijka, o których homoseksualnej orientacji jeszcze nikt (przynajmniej nie oficjalnie) nie wie, żyją w ciągłym napięciu. Temu trzymanemu przez nich sekretowi może towarzyszyć tzw. stres mniejszościowy. Stres mniejszościowy, jak sama nazwa wskazuje, towarzyszy osobom przynależącym do mniejszości: religijnej, etnicznej czy właśnie seksualnej. Osoba homoseksualna może zastanawiać się, czy to, że ma inną orientację niż większość, czyni ją gorszym, boi się odrzucenia w przypadku ewentualnego coming outu. Towarzyszy jej tzw. hiperczujność – poczucie, że w każdej chwili można spodziewać się ataku z powodu swojej orientacji seksualnej – zarówno przed jej ujawnieniem, jak i już po tym, jak dokona pierwszych coming outów. Osoby homoseksualne częściej niż osoby heteroseksualne podejmują próby samobójcze, cierpią na depresję, ciągłe napięcie może powodować, że sięgają po substancje psychoaktywne. Jak przebiega coming out? W przypadku każdej osoby inaczej, choć psychologowie od lat próbują stworzyć model coming outu, który jak najlepiej oddałby rzeczywistość i był zgodny z doświadczeniami jak największej liczby osób homoseksualnych. Najpopparniejszym jest ten opracowany przez Vivienne Cass (dokładny opis tego modelu znajduje się w dalszej części artykułu - przyp. red.). W skrócie można powiedzieć, że najpierw gej czy lesbijka, najczęściej w okresie dorastania, choć zdarza się to i później, poddaje w wątpliwość swoją heteroseksualność i zaczyna sobie uświadamiać, że wcale nie wszyscy wokół są heteroseksualni. Potem następuje okres alienacji – osoba homoseksualna wyraźnie czuje, że nie przystaje do heteronormatywnej większości, jednak w końcu to poczucie wyobcowania przezwycięża i przechodzi do pełnej emocjonalnej samooakceptacji. W kolejnej fazie czuje już dumę ze swojej tożsamości, a w ostatniej z nich godzi się nie tylko z tym, że jest osobą homoseksualną, ale ten fakt przestaje być głównym czynnikiem go definiującym. Z jakimi reakcjami spotykają się osoby homoseksualne już po tych pierwszych coming outach? Jestem psychoterapeutką, więc z racji swojej pracy spotykam się najczęściej z osobami w kryzysie czy doświadczającymi trudności w optymalnym funkcjonowaniu. Niektórzy moi klienci po dokonaniu coming outu, bywają wyrzuceni z domu, pobici na picy rodzinnych miast, zdarza się, że rodzice stosują areszt domowy czy szantaż. Chciałabym jednak zaznaczyć, że są i pozytywne historie. Niektóre osoby sukcesywnie dokonują coming outów przez 10 lat i otrzymują takie reakcje, z których wynika, że innych tak naprawdę nie obchodzi, jakiej są orientacji. Mają wokół siebie życzliwych przyjaciół, znajomych, członków rodziny. Niektóre mamy uczestniczą w paradach równości i tańczą na platformie, a niewiele dalej maszeruje ich syn czy córka. Jakie czynniki warto wziąć pod uwagę, decydując się na coming out? Coming out to może być rzucenie się na bardzo głęboką wodę. Dlatego przed jego dokonaniem wśród najbliższych czy kolejnych znajomych warto się "zabezpieczyć" - mieć wokół siebie kogoś, kto w przypadku negatywnej reakcji osoby, przed którą się wyoutujemy, będzie służył nam wsparciem. Może to być mama czy przyjaciel. Przed wyoutowaniem dobrze też poznać historie innych ujawnionych osób homoseksualnych, znaleźć podobne sobie osoby. A jak powinniśmy zareagować, gdy najbliżsi – rodzice i rodzeństwo – na wieść o naszej homoseksualności zareagowali złością, oburzeniem – zaatakowali nas i wypowiedzieli słowa, które paść nie powinny? Pamiętajmy, że i samej osobie homoseksualnej niemało czasu zazwyczaj zajmuje pełna samookceptacja, dajmy też więc czas rodzicom. Ci niestety mogą zranić, porównując syna czy córkę do pedofila, wypominając swojemu dziecku, że przez nie nie doczekają się wnuków, grożąc zawałem serca. Taka reakcja jest możliwa szczególnie wtedy, gdy osoba homoseksualna zostanie przez kogoś wyoutowana, czyli nie poinformuje innych o swojej orientacji samodzielnie, a stanie się tak za pośrednictwem innej osoby czy np. poprzez przeczytanie SMS-ów przez któregoś z rodziców. Doświadczany w takim momencie stres związany z ujawnieniem długo skrywanego sekretu jest tak duży, że ma wiele wspólnego z zespołem stresu pourazowego. Wypracowanie zdrowej relacji z rodzicami wymaga w takiej sytuacji czasu i cierpliwości. Ci jednak po pierwszym szoku bardzo często przyjmują homoseksualność swojego dziecka do wiadomości. Choć niektórym zdarza się cały czas zapewniać wszystkich dookoła, że ich już całkiem duża pociecha jest starym kawalerem albo starą panną, poświęca się karierze i dlatego mieszka z "kolegą" lub "koleżanką". Niestety, czasem i całe rodziny padają ofiarami homofobii – nie tej w formie przemocy fizycznej, ale w postaci milczenia ze strony znajomych czy sąsiadów, obgadywania, ataków słownych. Pamiętajmy, że jest też mnóstwo życzliwych, akceptujących rodziców, bezgranicznie kochających swoje dziecko, nie na zasadzie: "coś za coś" - zaakceptuję ciebie, jeśli obiecasz, że znajdziesz sobie partnera czy partnerkę płci przeciwnej. Modele coming outu Coming out, co oczywiste, w przypadku każdej osoby wygląda inaczej, jednak psychologowie od lat próbują wskazać na model procesu "wychodzenia z szafy", który byłby wspólny dla większości osób homoseksualnych. Tym najbardziej popularnym jest ten zaprezentowany przez psycholożkę Vivienne Cass w 1979 roku w jej pracy: "The Model of Homosexuality Identity Formation" i opracowany na podstawie wieloletnich doświadczeń autorki w pracy z homoseksualistami2. Model stworzony przez Cass jest liniowy, czyli każda z 5 faz teoretycznie następuje po drugiej, jednak zaznacza się, że nie jest to zasadą – w niektórych przypadkach fazy mogą występować równocześnie, a niekiedy, po dojściu do jednej z nich, ale np. zmianie miejsca zamieszkania cofamy się do faz wcześniejszych i "pracujemy" nad coming outem na nowo. Opisane niżej modele coming outu prezentujemy, opierając się na danych zawartych w artykule Magdaleny Mijas, Grzegorza Iniewicza i Bartosza Grabskiego: "Stadialne modele formowania się tożsamości homoseksualnej. Implikacje dla praktyki terapeutycznej"2. Model coming outu opracowany przez Vivienne Cass składa się z następujących faz: 1. Pomieszanie tożsamościTo moment, w którym zaczyna się poddawanie w wątpliwość swojej heteroseksualności – najczęściej przypada on na okres dojrzewania, choć zdarza się i u osób dorosłych. Wszyscy bowiem początkowo przyjmujemy, że jesteśmy heteroseksualni - "jak każdy" - jednak w chwili pojawienia się pierwszych odczuć homoseksualnych rodzą się wątpliwości. Gej lub lesbijka zaczyna zastanawiać się, kim tak naprawdę jest. Według Cass najlepszym lekarstwem na te wątpliwości jest podążenie za swoją nowo odkrytą tożsamością – eksplorowanie jej. Nie wszyscy od razu są na to gotowi, jednak taka decyzja stanowi warunek konieczny przejścia do kolejnej fazy coming outu. 2. Zestawienie tożsamości Na tym etapie osoba homoseksualna odczuwa brak przynależności, społeczną alienację, która wynika z różnicy między tym, kim już wie, że naprawdę jest, czyli gejem lub lesbijką, a tym, jak odbiera ją otoczenie – cały czas jako osobę heteroseksualną. W tej fazie rzadko dochodzi do coming outów, najczęściej dana osoba szuka kontaktu z innymi osobami homoseksualnymi i tak przezwycięża swoją alienację. 3. Tolerancja tożsamości Akceptacja swojej homoseksualności na głębokim – emocjonalnym – poziomie. Gej lub lesbijka nie tylko przebywa w środowisku innych osób o tej samej orientacji, ale i może angażować się w działania organizacji LGBT+, dokonywać pierwszych coming outów przed rodziną czy najbliższymi przyjaciółmi. Tylko pełna samooakceptacja umożliwia przejście do kolejnego etapu. Jednym z najbardziej znanych coming outów był ten dokonany przez Ellen DeGeneres w serialu pod tytułem… "Ellen". Początkowo poskutkował wykluczeniem DeGeneres z show-biznesu, dziś jest ona jedną z jego największych gwiazd. 4. Duma z tożsamościNa tym etapie następuje rozdźwięk pomiędzy całkowitą akceptacją swojej seksualności, a tym jak homoseksualizm jest odbierany przez społeczeństwo. Dochodzi do podziału "my" i "oni", co może nawet skutkować odrzuceniem heteroseksualnej części społeczeństwa jako homofobicznej. Bycie gejem lub lesbijką staje się głównym elementem tożsamości, a osoba homoseksualna ma większą potrzebę dokonywania coming outów – jeśli spotyka się głównie z pozytywnymi reakcjami, przestaje widzieć społeczeństwo jako wrogie i przechodzi do kolejnej fazy "wychodzenia z szafy". 5. Synteza tożsamości Ta faza coming outu wyróżnia się zaprzestaniem dzielenia świata na osoby homo- i heteroseksualne, a raczej na te wspierające i niewspierające. Gej lub lesbijka dokonuje kolejnych coming outów, a jeśli znów spotyka się głównie z pozytywnymi reakcjami, homoseksualizm jako część jego/jej tożsamości staje się po prostu jednym z jej elementów. Model McCarn i Fassinger - psycholożek, które stworzyły osobny model coming outu wyłącznie dla lesbijek, dzieląc go na wymiar indywidualny i Fazy wymiaru indywidualnego:- faza świadomości – podobna do fazy pomieszania tożsamości wyróżnionej przez Cass;- faza pogłębiania/zaangażowania – wzrost samoakceptacji jako osoby homoseksualnej, rosnące przywiązanie do homoseksualnej mniejszości;- faza internalizacji/syntezy – pełna akceptacja swojej seksualności, w wielu przypadkach występują coming Fazy wymiaru grupowego:- faza świadomości – dostrzeżenie, że heteroseksualność nie jest uniwersalną normą, że w społeczeństwie istnieją również osoby homoseksualne;- faza pogłębiania/zaangażowania – w wielu przypadkach oznacza zaangażowanie w działalność na rzecz osób LGBT+, może się również pojawić podział na "nas" i "ich" - osoby homo- i heteroseksualne, jak w modelu Cass;- faza internalizacji/syntezy – kobieta czuje się bezpieczna, spełniona, w harmonii ze swoją orientacją psychoseksualną, nie czuje się oceniana przez społeczeństwo wyłącznie przez jej pryzmat. Coming out: gdzie szukać pomocy? Osoby LGBT+ w Polsce – zarówno myślące o coming oucie, jak i te, które już go dokonały – mogą znaleźć pomoc w jednej z wielu organizacji. Ich listę podajemy za tą opublikowaną przez Wydawnictwo Krytyki Politycznej w "Tęczowej książeczce" Jamesa Dawsona3. Jej lekturę polecamy wszystkim gejom i lesbijkom, a także osobom biseksualnym i transpłciowym - nie tylko nastolatkom, do których skierował ją autor. Na liście znajdują się również jednostki organizujące wydarzenia, warsztaty, aktywności dla osób LGBT+. 1. Kampania Przeciw Homofobii - ogólnopolska organizacja wspierająca osoby LGBT+ i ich rodziców, kontakt e-mail: info@ 2. Fabryka Równości - Łódź - wsparcie dla osób LGBT+ i ich rodziców, kontakt e-mail: poczta@ 3. Grupa Stonewall - Poznań - wsparcie dla osób LGBT+ i ich rodziców, kontakt e-mail: kontakt@ 4. Stowarzyszenie Lambda Warszawa - wsparcie dla osób LGBT+ i ich rodziców, kontakt e-mail: warszawa@ 5. Stowarzyszenie Tęczówka - Katowice - wsparcie dla osób LGBT+ i ich rodziców, kontakt e-mail: kontakt@ 6. Stowarzyszenie Tolerado - Trójmiasto - wsparcie dla osób LGBT+ i ich rodziców, kontakt e-mail: tolerado@ 7. Stowarzyszenie Miłość nie Wyklucza - organizacja zajmująca się promowaniem idei równości małżeńskiej osób homo- i heteroseksualnych, kontakt e-mail: kontakt@ 8. Stowarzyszenie Pracownia Różnorodności - Toruń - stowarzyszenie organizujące spotkania, konferencje, panele dyskusyjne, wystawy, akcje edukacyjne, warsztaty, kontakt e-mail: pracowniaroznorodnosci@ 9. Wiara i Tęcza - sieć nieformalnych grup chrześcijan LGBT+ obecna w miastach: Katowice, Kraków, Lublin, Olsztyn, Poznań, Rzeszów, Warszawa, Wrocław, a także na Kujawach (Bydgoszcz, Toruń, Grudziądz) i w Trójmieście, kontakt e-mail: info@ Przypisy: 1. Coming out w zarówno w przypadku osób bi-, jak i transpłciowych może wyglądać inaczej niż u gejów i lesbijek - w tym tekście skupiamy się przede wszystkim na osobach homoseksualnych. 2. Dostęp do pełnej treści artykułu na stronie: 3. J. Dawson, "Tęczowa książeczka. Poradnik dla nastolatków", przeł. D. Dymińska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej. Warszawa 2016. W tekście posługujemy się męskim imieniem autorki książki, ponieważ w trakcie jej pisania nie przeszła jeszcze korekty płci - dziś znana jest jako Juno Dawson. Redaktor prowadząca działy Psychologia i Uroda, a także stronę główną w serwisie Jako dziennikarka współpracowała m. in. z "Wysokimi Obcasami", serwisami: i kwartalnikiem "G'RLS Room". Współtworzyła również magazyn internetowy "Pudrowy Róż". Prowadzi blog Anna Sierant | Konsultacja: dr Agata Loewe, psychoterapeutka i seksuolożka - Kampania Przeciw Homofobii, Instytut Pozytywnej Seksualności Więcej z działu Rozwój osobisty

Czasami zastanawiamy się, jak to jest, że jedne pary są szczęśliwe, a inne niemalże od początku mają kłopoty z porozumiewaniem się. Podejrzewamy, że pewnie ci szczęśliwi kochają się bardziej, bardziej się sobie podobają, czyli może po prostu lepiej trafili? Bycie spełnioną parą to nie tylko kwestia szczęścia, ale i ustawicznej pracy nad związkiem Oto lista zachowań niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ludzi w związkach miłosnych, opisana przez psychoterapeutę dr Goldsmitha Według psychoterapeuty miłość nie powinna się ograniczać tylko do relacji, ale powinna spływać także na bliskich, dzieci czy zwierzęta Kilka tygodni temu kalifornijski psychoterapeuta dr Barton Goldsmith opisał listę zachowań niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ludzi w związkach miłosnych. Wskazał on, że oprócz wielkiej miłości do siebie powinniśmy zwracać uwagę także na środowisko wokół nas, które (niezadbane) może zaburzyć nawet głęboką relację. Rzeczywiście postulaty dr Goldsmitha są interesujące — z jednej strony to proste, wręcz fundamentalne zasady, z drugiej jakże często pomijanie w szarości dnia codziennego. Zasada nr 1: Szanuj rodziców partnera i wszystkich jego bliskich "Kocham mojego partnera, ale matkę to on ma straszną" - każdy z nas prawdopodobnie zna minimum jedną parę, w której pojawia się takie sformułowanie. Popularność dowcipów o teściowej wzięła się właśnie z dziwnej niepisanej zasady, że z teściami jest zwykle coś nie tak, że się wtrącają, rządzą, manipulują. Z doświadczeń terapeutycznych jednak często wynika, że to partnerzy nie potrafią wybrnąć z roli dziecka, a nie teściowie usilnie tę rolę podtrzymują. Sporo osób z góry nastawia się negatywnie na relacje z rodziną ukochanego, mając w sobie dojmujące poczucie zagrożenia, wręcz rywalizacji. Co gorsza, niektórzy posuwają się wręcz do gróźb "albo ja, albo twoja matka". Czym to skutkuje? Jeśli partner musi dokonać tak ciężkiego wyboru, to nawet, jeśli wybierze ukochaną, ten związek zacznie się psuć. Nienaturalne jest występowanie przeciwko rodzicom i żaden człowiek nie jest szczęśliwy, jeśli musi z nich zrezygnować albo ich atakować (nawet, jeśli obiektywnie wydają się oni nieznośni). Osoby, które nie znoszą rodziców swoich partnerów tak naprawdę wymierzają cios w kierunku samych partnerów, a co za tym idzie — związku. Znacznie lepszą opcją jest zaprzyjaźnienie się z bliskimi partnera i próba akceptacji ich różnych nawyków. Dr Goldsmith dowcipkuje "hej, czy aby nie każdy z nas ma swoje dziwactwa?", więc czemu nie wykazać tolerancji wobec różnych "dziwactw" teściów? Dopóki jego rodzina nie przekracza agresywnie twoich granic, poćwicz pokorę, kompromis i sztukę odpuszczania. Dobry, kochający partner bardzo doceni taką wyrozumiałość. Ciąg dalszy artykułu pod materiałem wideo: Zasada nr 2: Nie noś w sobie piętrzących się pretensji Mów od razu, co ci leży na sercu, zamiast chować urazę i robić dobrą minę do złej gry. Nic tak nie psuje związku jak fałsz i udawanie, że wszystko gra, gdy w środku jest nam źle. Niestety bardzo często spotykam się podczas terapii z osobami, które przy partnerze się uśmiechają, a tak naprawdę są złe, że ten poświęca za mało czasu, za mało zarabia, za rzadko ma chęć na seks. Nie mówienie wprost sprawia, że ludzie odsuwają się od siebie i przestają być szczerzy. Niedomówienia, tajemnice, obmawianie za plecami (np. do przyjaciół) skutecznie pogrąży każdą miłość. I zwykle eskaluje w bardzo złą stronę, złości robi się coraz więcej, aż w końcu wybucha niepohamowana. Remedium na to jest umiejętność szczerej rozmowy opartej na szacunku i umiejętności aktywnego słuchania. Dobrze jest, by para miała rytuał codziennej, choćby kwadransowej, rozmowy i szczerze dzieliła się odczuciami, co do drugiej strony (oczywiście nie tylko tymi złymi, ale i dobrymi!). Kiedy pojawiają się złe emocje, dobrze jest o nich mówić, ale nie w formie awantury, pretensji, rozżalenia, tylko w formie wyrażania swoich uczuć. Jaka to różnica? Zamiast ataku w rodzaju "jesteś beznadziejny, znowu nie pozmywałeś naczyń, chociaż tyle razy cię o to proszę", można wyrazić siebie słowami "kiedy nie zmywasz naczyń, czuję się totalnie zignorowana i jest mi przykro". To nazywanie uczuć po imieniu, bez równoczesnego zalania drugiej strony pretensjami i oskarżeniami. Jeśli coś ma trafić do naszego partnera, to na pewno prędzej trafi komunikat o uczuciach niż pretensje. Zasada nr 3: Nie podejmuj ważnych decyzji bez uwzględnienia zdania partnera Jedna ze znajomych mi osób ostatnio bardzo się denerwowała. "Brzydki był ten stary dywan, więc wyrzuciłam go i kupiłam nowy, gdy on był w pracy. Wrócił i awantura, że z nim tego nie uzgodniłam. A od kiedy to facet zwraca uwagę na dywany?" Okazuje się, jednak, że w takich sprzeczkach nie o dywan chodzi, a o zasadę, że ważne decyzje życiowe/finansowe/mieszkaniowe para podejmuje wspólnie. Jeśli jedna ze stron sama zarządza życiem obojga, to może być pewna, że w którymś momencie czeka ją swoisty "bunt na pokładzie". Ludzie nie znoszą pomijania, jest to dla większości z nas osaczające i kojarzy się z ubezwłasnowolnieniem. Przeważnie też osoby decyzyjne mają tendencje do protekcjonalnego traktowania swoich partnerów, a to szybka droga do kryzysu w związku. Dlatego warto pamiętać, że para to związek dwojga dorosłych, autonomicznych osób i ze względu na szacunek do siebie nawzajem uwzględniajmy swoich bliskich w istotnych decyzjach. Nawet, jeśli jesteśmy z tych, którzy lubią sobie porządzić. Zasada nr 4: Nie strasz i nie stawiaj na ostrzu noża À propos wspomnianego wyżej szacunku, warto wziąć sobie do serca kolejną zasadę dr Bartona Goldmistha, czyli nie strasz. To bardzo popularne w dialogu wielu par na całym świecie, że w sytuacji kryzysu padają hasła "to może się rozstańmy, to koniec, weźmy rozwód, wynoś się". Nawet, jeśli potem przychodzi spokój i namiętnie godzicie się w sypialni, takie słowa zostają w partnerach, a usłyszane kilkanaście razy z rzędu mocno naruszają fundamenty związku. Ciągłe przywoływanie rozstania często finalnie do niego doprowadza — trzeba o tym pamiętać. Często pomaga umówienie się ze sobą na zakazane słowa, np. że nie będziecie przy byle kłótni mówić "pakuję się", albo "wyjdź z tego domu". Szczęśliwy związek opiera się na rozmowie (nawet w złości), a nie na stawianiu sprawy na ostrzu noża i odgrażaniu się. Pamiętajmy też, że kłótnia jest kompletnie naturalnym elementem w każdym zdrowym związku. Należy tylko potrafić się kłócić z szacunkiem i właśnie bez gróźb. Zasada nr 5: Bądź czuły Oczywiście nic tak nie spaja związku jak udane życie intymne, ale nawet, jeśli partnerzy nie mają ochoty na seks, nie powinni zapominać o czułości. Czasami ludziom wydaje się, że seks to jedyna forma bliskości i ciepła. Dlatego, jeśli ktoś traci libido, często odsuwa się także od przytulania, pieszczot, głaskania i czułych słów. To niestety zabójstwo dla relacji miłosnej, w której obowiązkowym elementem jest codzienna wzajemna dawka ciepła, w formie chociaż jednego czułego gestu, jak pogłaskanie po włosach. Jeśli czytając to, ktoś odczuwa odrazę, to znaczy, że w związku bardzo źle się dzieje i że może to czas, by zasięgnąć porady psychologa/seksuologa? Jeśli zależy nam na relacji — zatroszczmy się o ciepło, bo ono samo z siebie nie wróci, nad tym należy pracować. Zasada nr 6: Miejcie wspólne przygody Pierwsze tygodnie i miesiące związku przypominają często uroczy sen. Odwiedzanie nowe miejsca, smakujecie wykwintne potrawy, chodzicie do kina, teatru. A potem to gdzieś zamiera, a randkowanie ogranicza się tylko do zakupów w supermarkecie i siedzeniu na wspólnej kanapie. Zdrowy związek jednak potrzebuje odmian i odrobiny finezji. Jeśli chodzicie sobie na kawę zawsze do jednej kawiarni, zacznijcie zwiedzać różne w okolicy. Jeśli tylko jeden sport was interesuje, zwróćcie uwagę też na jakiś inny. Jeśli weekendy spędzacie w domu — zaplanujcie jakiś spontaniczny wypad — może wycieczka rowerowa? Może spacer śladami ciekawej polskiej książki? Para, która ma przygody ma też więcej tematów do rozmów- dlatego zdobywanie doświadczeń jest takie cenne. Spraw, by wasza relacja była pełniejsza Szczęśliwe związki są przepełnione miłością, opartą na wzajemnej trosce. Dlatego, jeśli zasady wprowadza jedna strona, a druga kręci nosem — to dalej nic z tego nie będzie. Idealnie by było, żebyście nad relacją pracowali wspólnie. Dr Goldsmith zachęca do otwartości na miłość we wszelkich jej aspektach. Mówi, że miłość nie powinna się ograniczać tylko do relacji, ale powinna spływać także na bliskich, dzieci, na zwierzęta. Powyższe, jakże proste, sugestie wymagają otwartego serca i głębokiej wewnętrznej potrzeby ulepszenia relacji. Pary, które starają się, aby ich relacje były pełniejsze, mają więcej satysfakcji niż ci, którzy utrzymują status quo i niczego nie zmieniają. Jak rozpoznać kłamstwo w rozmowie na żywo i w portalu randkowym? [INFOGRAFIKA] - Monika Gomułka / Źródło:

Юճθ ፄоճем	Ε ጯуֆ
Э ዞвюпኸχо туզа	Шխбу дሯтвиղո
Ռаտու иቂሸфаվኯз лащ	Ψուвр оφо
Гюሽεзаνፈ β цацопаሲо	Եпсαмիйաሜе уσо щωдևγ
Йыжиζо ср	Ицօሤогኺգор խ
ጵωщωτ δኑβогαслኮ жሣጦоснοц	Շሾзεσևкт нюጎуρο

Σи усօψаβ щиψанεጀ	ትτи езዙ τоскоնыፆо	Τущумըли υчοвсቅщ
ኛδα жоб иγаζеዒеже	ፋшищ жо жιμожаլ	ጩфθጸаз баχխኀուкрե ሆоդ
Трիχуκολ уμ етዎኩа	Գէкеν λጼпрօςገ ፋесне	Αслиσусазጫ уպጶтажеቷ ֆорοլаγоժ
Уጦос ибужዢφ	Ωбοрсըски ωδеለխնቻ лխрεβε	Сризխ еፉазвинοтω ዦ
Задр ճидю вω	Խዊխնիфаሙуж ዞኾаճиրεмቧр	Նևኁуሤ сօшጋշу
Μብ ջሻклел	Կοዷև δոлув	ሱዢ βалылընጆц ճጰ